ထူးျခားလွတဲ့ တန္ခူးလႏွင့္ အတာကူးတဲ့ သႀကၤန္ (credit- original writer)

ထူးျခားလွတဲ့ တန္ခူးလႏွင့္ အတာကူးတဲ့ သႀကၤန္

ျမန္မာ့႐ိုးရာသႀကၤန္ဆိုတာကေတာ့ ေရွးအစဥ္အဆက္ကတည္းက ႐ိုးရာမပ်က္က်င္းပခဲ့ၾကတာ ပုဂံေခတ္ကစလို႔ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီေနပါၿပီ။ ေခတ္ေတြေျပာင္းေနၾကလို႔ တခ်ဳိ႕တေလကေတာ့ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈကို
ေက်ာ္လြန္ၿပီး သ႐ုပ္ပ်က္တာေတြရိွခဲ့ၾကေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသား အမ်ားစုကေတာ့ ႐ိုးရာအစဥ္အလာ ယဥ္ေက်းမႈကိုထိန္းသိမ္းၿပီး ေခတ္နဲ႔အညီ ႐ိုးရာသႀကၤန္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲေနၾကတာ ႏွစ္စဥ္အၿမဲေတြ႕ေနၾကၿမဲပါ။

ျမန္မာျပကၡဒိန္ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ကုန္ဆံုးရက္တို႔ေရာက္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးေတာ့မည္။ ျမန္မာ့႐ိုးရာ ၁၂လရာသီျပကၡဒိန္ရဲ႕ ကုန္ဆံုးလက တေပါင္းလျဖစ္ၿပီး ႏွစ္စလကေတာ့ တန္ခူးလျဖစ္ ပါတယ္။ တန္ခူးလကို ေရွးတုန္းကေတာ့တန္းခူးလလို႔ေခၚ တတ္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ေသာပ်ဳိ႕ကဗ်ာတု႔ိမွာေတာ့ တာကူးလလို႔ လည္း ေရးတတ္ၾကပါတယ္။ ေ၀ါဟာရလိနတၱိဒီပနီက်မ္း မွာေတာ့ မိန္ရာသီမွ မိႆရာသီသို႔ တနဂၤေႏြၿဂိဳဟ္ ကူးေျပာင္း သည္ကိုအစြဲျပဳၿပီး ေရးသားတယ္လို႔ဆိုထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တာကူးမွ တန္ခူးသို႔ ေရြ႕လ်ားေခၚေ၀ၚသံုးစြဲၾကတယ္လို႔ေျပာ ၾကပါတယ္။

ဆရာႀကီး ဦးဖိုးလတ္ကေတာ့ တာကူးဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းနဲ႔ တန္ခူးဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းက အဓိပၸာယ္တျခားစီျဖစ္ၿပီး ‘တာ’ဆိုတာက အခ်ိန္အခါ ရာသီဥတုႏွစ္တို႔ကို ေျပာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္တာကူးလဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကေတာ့
ႏွစ္ကူးေသာလလို႔ ေျပာတာျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ တန္ခူး ဆိုတဲ့ေ၀ါဟာရက တန္(သို႔)တန္းဆိုတာက ပါဠိအနက္အရ ထန္းပင္ကိုဆိုလိုတာျဖစ္ၿပီး ခူးဆိုတာကေတာ့ ခူးဆြတ္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုကာ တန္းခူးလကို ထန္းခူးေသာလလို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။

‘ရာသီမိႆ၊ တန္ခူးလ၀ယ္၊ စိၾတၾကယ္၊ ေရာင္နီကယ္လ်က္၊ မိုးလယ္စံေပ်ာ္၊ ထြန္းလာေပၚက၊ ကံ့ေကာ္ရင္ခတ္
ပင္လံုးၫြတ္၍၊ ပြင့္၀တ္ဖူးငံု၊လြမ္းပြဲပံုရွင့္’လို႔ စာဆိုေတာ္ျပည္ န၀ေဒးႀကီးက ၁၂ လရာသီဘြဲ႕ရတုမွာေရးသားခဲ့သလို တန္ခူး လရဲ႕ရာသီက မိႆရာသီျဖစ္ၿပီး နကၡတ္က စိၾတနကၡတ္ႏွင့္ ယွဥ္ပါတယ္။ ရာသီအ႐ုပ္ကေတာ့ ဆိတ္ထီးသိုးထီး႐ုပ္ျဖစ္ ပါတယ္။ တစ္ႏွစ္တာလံုးအတြင္းမွာ ေန႔တာနဲ႔ညတာရွည္လ်ား မႈအညီအမွ်ဆံုးလျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီပန္းေတြျဖစ္တဲ့ ကံ့ေကာ္ ပန္း၊ ရင္ခတ္ပန္းနဲ႔ ပိေတာက္ပန္းတို႔ ပြင့္ၾကပါတယ္။

တန္ခူးလက ႏွစ္ရဲ႕အစ၊ ႏွစ္ဦးလျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ့ ၁၂ လရာသီျပကၡဒိန္အရ ျမန္မာတို႔ရဲ႕ႏွစ္သစ္က တန္ခူးလ မွအစျပဳပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔ကေတာ့ အၿမဲတမ္းတန္ခူးလအတြင္းမွာသာ က်ေရာက္ေနတတ္သည္ မဟုတ္ပါ။ တစ္ခါတစ္ရံ ကဆုန္လအတြင္းမွာလည္း က်ေရာက္ တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ႏွစ္သစ္မကူးမီ တန္ခူးလရဲ႕ ရက္တို႔ကို ေႏွာင္းရက္၊ ႏွစ္သစ္ကူးၿပီးမွ က်န္တဲ့တန္ခူးလရဲ႕ ရက္တို႔ကို ဦးရက္လို႔ ေခၚေ၀ၚသတ္မွတ္ၾကပါတယ္။

ထို႔ေၾကာင့္ ေႏွာင္းတန္းခူး၊ ဦးတန္းခူးဆိုတဲ့ အေခၚ အေ၀ၚရက္မ်ားကလည္း တန္းခူးလကို ထူးျခားေစပါတယ္။ ျမန္မာတန္ခူးလက အဂၤလိပ္ဧၿပီလႏွင့္ တိုက္ဆိုင္လ်က္ရိွၿပီး ျမန္မာႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔ကလည္း ဧၿပီ ၁၃ ရက္မွ ၁၇ ရက္ အတြင္းက်ေရာက္တတ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္အတြက္ ျမန္မာႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔ဟာ ဧၿပီ ၁၇ ရက္ျဖစ္ၿပီး ျမန္မာသကၠရာဇ္အရ ၁၃၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ကဆုန္လဆန္း ၃ ရက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္ရဲ႕ ႏွစ္ဆန္း ၁ ရက္ေန႔ဟာ ကဆုန္လအတြင္း က်ေရာက္ေနပါ တယ္။

ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ၁၂ လရာသီမွာ လအလိုက္က်င္းပတဲ့ ပြဲေတာ္ေတြရိွပါတယ္။ ထိုပြဲေတာ္ေတြအနက္ ႏွစ္ေဟာင္းကုန္လို႔ ႏွစ္သစ္ကူးေျပာင္းတဲ့ တန္ခူးလမွာက်င္းပတဲ့ သႀကၤန္ပြဲေတာ္ ကေတာ့ ျမန္မာ့႐ိုးရာပြဲေတာ္မ်ားအနက္ အစည္ကားဆံုးနဲ႔
အၾကာရွည္ဆံုးပြဲေတာ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ထို႐ိုးရာသႀကၤန္ပြဲ ေတာ္ကို တစ္ႏိုင္ငံလံုးေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္ ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈခ်င္း ဆက္စပ္လ်က္ရိွေနၾကတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ကေမၻာ ဒီယားႏိုင္ငံနဲ႔ လာအိုႏိုင္ငံတို႔မွာလည္း အလားတူက်င္းပၾက ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အတာသႀကၤန္ပြဲေတာ္ကို က်င္းပ လာခဲ့တာဟာ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ ပုဂံေခတ္ ကတည္းကလို႔ ေလ့လာသိရိွရပါတယ္။ ပုဂံေခတ္ နရသီဟ ပေတ့မင္းနဲ႔ မိဖုရားေစာလံုတို႔ရဲ႕ သႀကၤန္ဇာတ္လမ္းကေတာ့ ေၾကကြဲစရာအျဖစ္အပ်က္တစ္ခုပါ။

သႀကၤန္ဆိုတဲ့စကားကေတာ့ သကၤႏၲလို႔ေခၚတဲ့ ပါဠိစကားကေန ေျပာင္းလဲလာခဲ့တာပါ။ ျမန္မာလို ကူးေျပာင္းျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရပါတယ္။ ေဗဒင္က်မ္းေတြအလိုအရေတာ့ ကမၻာေျမႀကီးက ေနကိုဗဟိုျပဳ၍ မိႆရာသီမွစ၍ ၿပိႆ၊ ေမထုန္၊ ကရကဋ္၊ သိဟ္၊ ကန္၊ တူ၊ ၿဗိစၦာ၊ ဓႏု၊ မကာရ၊ ကုမ္၊ မိန္ စတဲ့ ၁၂ရာသီခြင္တို႔ကို အစဥ္လိုက္ကူးေျပာင္းလွည့္လည္ၿပီး ေနာက္ ၃၆၅ ရက္ ၆ နာရီ ၁၂မိနစ္ ၃၇ စကၠန္႔ျပည့္ေသာအခါ မိႆရာသီအစ သုညအသၤာသို႔၀င္ေရာက္ပါတယ္။ ထိုသို႔ ၀င္စတဲ့အခ်ိန္ကို သႀကၤန္က်သည္လို႔သတ္မွတ္ၿပီး သႀကၤန္ ပြဲေတာ္က်င္းပၾကပါတယ္။

ျမန္မာတို႔ရဲ႕ ႏွစ္ကူးသႀကၤန္ပြဲေတာ္အခ်ိန္အခါမွာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားတို႔က အခ်င္းခ်င္းေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရပက္ဖ်န္း ကစားၾကပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ သႀကၤန္ေရပက္ဖ်န္းျခင္းဟာ ေလးနက္တဲ့အဓိပၸာယ္ေတြရိွပါတယ္။ ေရဟာ ေအးျမတဲ့ေမတၱာ ဓာတ္အျပည့္ရိွတယ္လို႔ယူဆၿပီး ႏွစ္ကူးေျပာင္းခ်ိန္၊ ရာသီဥတု ပူအိုက္ေသာအခ်ိန္မွာ ေမတၱာဓာတ္ပါေသာေရျဖင့္ ေအးျမ ပါေစေသာ ေစတနာတို႔ႏွင့္ တစ္ဦးကိုတစ္ဦး ေလာင္းပက္ၾကၿပီး ေမတၱာေရဖ်န္းပက္ၾကတဲ့ဓေလ့ျဖစ္ပါတယ္။ ‘ထံုသင္းနံ႔သာ၊ ေရသီတာ၀ယ္၊ စမၼာကရမက္၊ ပန္းေပါင္းဖက္၍’လို႔ စာဆိုတို႔ ေရးခဲ့ၾကသလို ေရွးတုန္းကေတာ့ အေမႊးအႀကိဳင္၊ နံ႔သာတို႔ကို ဖလားတြင္ထည့္၍ သေျပခက္ျဖင့္ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ေမတၱာေရ ေလာင္းခဲ့ၾကပါတယ္။

ထို႔အတူ အတာကူးတဲ့သႀကၤန္ကာလမွာ ကိုယ္စိတ္ႏွလံုး သံုးပါးစင္ၾကယ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ယူဆၾကၿပီး ဦးေခါင္းကို ေဆးၾက၊ ေလွ်ာ္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ားလက္ထက္က ေတာ့ ဘုရင္မ်ားကိုယ္တိုင္ဦးစီးၿပီး ဦးေခါင္းေဆးမဂၤလာပြဲမ်ားကို ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားစြာက်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။ ထိုအစဥ္အလာကို ယခုတိုင္ ဆက္လက္ျပဳလုပ္ေနၾကပါေသးတယ္။ လူငယ္လူရြယ္ တို႔က သက္ႀကီးအဘိုး၊ အဘြားတို႔ကို တေရာ္၊ ကင္ပြန္းတို႔ျဖင့္ ဦးေခါင္းကို ေဆးေလွ်ာ္ေပးၾကျခင္းျဖင့္ ကုသိုလ္ယူေနၾကသည္ ကို မဂၤလာရိွစြာ ေတြ႕ျမင္ေနၾကရပါတယ္။

ထို႔ျပင္ သႀကၤန္ဆိုသည္မွာ ကူးေျပာင္းျခင္းလို႔ အဓိပၸာယ္ရိွပါတယ္။ တစ္ႏွစ္မွတစ္ႏွစ္သို႔ ေရြ႕လ်ားေျပာင္းလဲ ျခင္းကို သတိရေစၿပီး သခၤါရဓမၼကို ဆင္ျခင္ၾကေသာသူမ်ားက ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ၾကျခင္း၊ တရားဘာ၀နာအားထုတ္ ၾကျခင္း စသည္တို႔ကို ျပဳလုပ္ၾကၿပီး အခ်ဳိ႕ေတြကလည္း စတုဒိသာကုသိုလ္အလွဴ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ေတြက ဇီ၀ိတဒါန ေဘးမဲ့လႊတ္ၿပီး ကုသိုလ္ယူၾကပါတယ္။ အခ်ဳိ႕ခ်ဳိ႕ ေသာ သူမ်ားကလည္း ကုသိုလ္တရားပိုမိုရရိွေစရန္အတြက္ ရဟန္းခံ၊ ရွင္ျပဳ၊ အလွဴမ်ားကို သႀကၤန္အခါမွာ လုပ္ေဆာင္ၾက တာေတြဟာ ေရွးအခါမွ ယခုေခတ္တိုင္ေအာင္ အစဥ္အဆက္ ျပဳလုပ္ေနၾကတာမို႔လည္း ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ သာဓုေခၚဖြယ္ ျမင္ေတြ႕ၾကရပါတယ္။

ျမန္မာ့႐ိုးရာသႀကၤန္ဆိုတာကေတာ့ ေရွးအစဥ္အဆက္ ကတည္းက ႐ိုးရာမပ်က္က်င္းပခဲ့ၾကတာ ပုဂံေခတ္ကစလို႔ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီေနပါၿပီ။ ေခတ္ေတြေျပာင္းေနၾကလို႔ တခ်ဳိ႕ တေလကေတာ့ ႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး သ႐ုပ္ပ်က္ တာေတြရိွခဲ့ၾကေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအမ်ားစုကေတာ့ ႐ိုးရာအစဥ္အလာယဥ္ေက်းမႈကို ထိန္းသိမ္းၿပီး ေခတ္နဲ႔အညီ ႐ိုးရာသႀကၤန္ပြဲကို ဆင္ႏႊဲေနၾကတာ ႏွစ္စဥ္အၿမဲေတြ႕ေနၾကၿမဲပါ။
ဘယ္လိုပဲျဖစ္ပါေစ ျမန္မာ့႐ိုးရာသႀကၤန္ကာလကို ေရွး အစဥ္အဆက္ကတည္းက လိုက္နာက်င့္သံုးခဲ့ၾကတဲ့ သႀကၤန္ အတြင္းမွာေရွာင္ၾကဥ္ရာ (၁၀)စုတရားကို လိုက္နာက်င့္သံုးၾက ေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီတရား (၁၀)ပါးကေတာ့ –
(၁) ႐ုဒိတ = ငိုေၾကြးျခင္း
(၂) ေမထုနဥၥ = ေမထံုမွီ၀ဲျခင္း
(၃) မံသ = အသားဟင္းမ်ားစားေသာက္ျခင္း
(၄) ႐ုကၡေစ၀ဒ = သစ္ပင္ခုတ္ျခင္း
(၅) ေကာဓ = အမ်က္ထြက္ျခင္း၊ ရန္ျဖစ္ျခင္း
(၆) ႐ုဓိရ = ေသြးထုတ္ျခင္း၊ ေသြးေဖာက္ျခင္း
(၇) ေတလ = ေဆးဆီလိမ္းျခင္း
(၈) ဟိတ = ၀ယ္ယူစုေဆာင္းျခင္း
(၉) ၀ိဣဏ = ေရာင္းခ်ျခင္း
(၁၀) သုရာ = မူးယစ္ေသာက္စားျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါမွလည္း ႐ိုးရာအစဥ္အလာေတြကို ထိန္းသိမ္းရာေရာက္သလို အကုသိုလ္တရားမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကို ကုသိုလ္တရားေတြနဲ႔ ႀကိဳဆိုရာေရာက္မွာျဖစ္ပါတယ္။
တကယ္ေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးတဲ့အတာသႀကၤန္အခါမွာ လူႀကီး၊ လူငယ္မေရြး ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ ေမတၱာေရေတြ ရႊဲစို ေအာင္ေလာင္းၾကၿပီး ေပ်ာ္ေနတတ္ၾကတဲ့ ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြဟာ အလွဴဒါနလုပ္ရာ ၀ါသနာပါၾကပါတယ္၊ သီလကိုလည္းေစာင့္ ထိန္းၾကပါတယ္။ ဘာ၀နာကိုလည္း ပြားမ်ားၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာေဇာ္ဂ်ီရဲ႕ တစ္ခုေသာသႀကၤန္အခါ ကဗ်ာထဲက စာတစ္ပုိဒ္ျဖစ္တဲ့-

ႏွစ္သစ္ကူးတဲ့ ၊တန္ခူးအခါမွာ
ဒါနကတေ၀ေ၀ ၊ ေရေတြကတရႊဲရႊဲ
ေပ်ာ္ပြဲကတ၀င့္၀င့္ ၊ကဲလို႔သာဆင့္ေရာ့
အရြယ္သင့္အရြယ္ငယ္
ျမန္မာေတြ ထယ္လိုက္ၾက

လို႔ေရးခဲ့တာကို ခံစားၿပီး ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႐ိုးရာသႀကၤန္ကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

Credit - original writer